سبک شناسی زهدیات ابو اسحاق البیری

موضوع زهد از دیرباز از جمله حوزه های مورد توجه عرفا و ادبای اسلامی و از جمله مفاهیم و مضامین مشترک میان آنها بوده است. از دوره هایی که زهد در ادبیات عرب و به ویژه شعر به صورت موضوع مستقلی گسترش یافت، دوره ی اندلس است. ابو اسحاق البیری، شاعر و فقیه مالکی اواخر عصر امویان و دوره ی ملوک الطوائف در اندلس، یکی از بزرگترین شاعران زهدیه سرا در ادب عربی است که مضامین و معانی زهد را در قصایدی بلند و با اسلوبی ساده و روان بیان کرد و آن را وسیله ای برای نقد اجتماعی قرار داد. وی دیوانی دارد در حدود 800 بیت که موضوع بیشتر اشعار آن زهد و مذمت دنیا پرستی همراه با بکار گیری انواع صنایع بیانی و بدیعی خصوصاً جناس و طباق در آن است. در این راستا پژوهش حاضر، به بررسی سبک زهدیات ابواسحاق پرداخته است و انتظار می رود نتیجه ی آن بتواند برای پژوهشگران این عرصه موثر واقع شود. بررسی سبک شناختی این زهدیات در سه سطح صورت گرفته است. سطح زبانی- آوایی که شامل: موسیقی بیرونی و درونی، سطح لغوی و سطح نحوی است. در این سطح، اوزان شعری، میزان بکار گیری بدیع لفظی و بسامد واژه های به کار رفته در زهد همراه با نوع اسالیب نحوی موجود در دیوان، مورد توجه قرار گرفته است. در سطح فکری، به مضامین و شاخصه های فکری زهدیات پرداخته ایم و در سطح ادبی، میزان به کارگیری صنایع بیانی و بدیع معنوی در زهدیات ابواسحاق مورد بررسی قرار گرفته است.